Het gaat niet goed met de mossel: 'Promotie is van levensbelang'
Thursday July 04, 2024
Het gaat niet goed met de Zeeuwse mossel. Elk jaar worden er minder mosselen gegeten. Bovendien heeft de overvloedige regenval in het eerste half jaar van 2024 gezorgd voor een oversterfte - tot wel 40% - van mosselen in de Oosterschelde. Tijd dus voor de sector om extra aandacht te vragen voor ‘deze zilte zaligheid’. Visgroothandel Alfa Fish en mosselkweker Aquamossel-Triton sloegen begin juli de handen ineen voor de seizoensopening op de Grote Markt in Antwerpen, met een hoofdrol voor de Belgische premier-in-wording Bart de Wever. “Het is van levensbelang voor de gehele mosselsector dat we dit product blijven promoten”, benadrukt Steven Timmermans van Alfa Fish.
Die opening werd 3 juli op symbolische wijze verricht door de prominente N-VA-politicus en burgemeester Bart de Wever en de schepen (wethouders) van Antwerpen. De Wever knipte op het bekende plein het lint door en lepelde daarna de vanuit Yerseke overgebrachte eerste vangst Zeeuwse mosselen naar binnen. “Verrukkelijk”, bevestigt De Wever tegenover de aanwezigen. “Mosselen zijn mijn lievelingsgerecht. Het liefst naturel, met selder en ajuin. En daar kan ook een klein frietje bij.”
‘Antwerpenaren eten graag mosselen’
Passanten, toeristen en bewoners die de regen trotseerden, konden eveneens in de rij aanschuiven voor een bakje mosselen. “We laten mensen de mosselen proeven, maar tonen eveneens hoe ze het allerbeste gekookt kunnen worden. De bereiding bepaalt voor een groot gedeelte de smaak”, weet Steven Timmermans van Alfa Fish. “Antwerpen is een belangrijke mosselstad. Wij beleveren heel veel horecazaken in Vlaanderen, en zeker ook in Antwerpen. Wij zijn zelf afkomstig uit deze stad, dus het voelt voor ons als een ‘thuiswedstrijd’.”
Een wedstrijd die de mosselsector op achterstand ingaat. “Er worden helaas elk jaar minder mosselen gegeten”, legt Timmermans de noodzaak van de groots opgezette promotie uit. “Voor ons bedrijf zijn mosselen een zeer belangrijk artikel. Mosselen staan eigenlijk overal in Vlaanderen op het menu gedurende de zomermaanden. Het aanbod van verse vis neemt wat af, maar mosselen komen op het menu en blijven daarop staan tot en met de start van het Wildseizoen medio oktober. Antwerpenaren eten graag mosselen. Qua consumptie kan deze stad concurreren met de Belgische kust.”
‘Niet zo feestelijk’
Dat het bij de opening van het mosselseizoen regent, staat in zekere zin symbool voor de gesteldheid van de Zeeuwse mossel, die door het natte voorjaar in veel mindere mate beschikbaar is. “Het is een feestelijke dag, maar eigenlijk is er geen echte reden voor een feest”, vindt mosselkweker Alex van Houte van Aqua-Triton Mossel. “Er is sprake van een grote mosselsterfte op de percelen in de Oosterschelde, tot wel 40 procent. De vele regen zorgt voor teveel zoetwater in deze zeearm. Maar ook de staalslakken die zijn gebruikt voor versteviging van de dijken en een bepaalde algensoort lijken een rol te spelen. Feit is dat de Zeeuwse mossel het beste gedijt bij een bepaalde mix van zout- en zoetwater en die is er nu niet door de vele regen, waardoor de beschikbaarheid flink is afgenomen.”
De kwaliteit van de mosselen is daarentegen erg goed. “Het gewicht is uniek hoog, tot bijna 38 procent meer mosselvlees per schelp”, zegt Van Houte. Het seizoen is begonnen met (grotendeels) mosselen uit de Waddenzee. “Onze kweekpercelen en die van een aantal andere bedrijven liggen in de Oosterschelde én in de Waddenzee in Nederland en Duitsland. De kwaliteit daar is uitstekend, maar als we volledig afhankelijk waren geweest van de Oosterschelde dan had de situatie er heel anders uitgezien. De sector heeft op dit moment een tekort. Het is ook pas de eerste keer dat we te maken hebben met zo’n grote mosselsterfte. En ook de kleine mosselen in de Oosterschelde zijn getroffen, dus volgend jaar hebben we opnieuw met dit probleem te maken”, verduidelijkt hij. “Die beperkte beschikbaarheid is een probleem voor groothandels zoals Alfa Fish, want iedereen wil ze hebben voor het seizoen. Ook de prijs ligt door het beperkte aanbod wat hoger dan in andere jaren.”
“Mosselen eten is een stukje cultuur. Alle mosselverwerkende bedrijven in Nederland bevinden zich in Yerseke. Zij leveren aan de retail en horeca. Zo’n tachtig procent van alle mosselen gaat naar België en slechts vijf procent blijft in Nederland. Dat heeft voor een groot stuk met cultuur te maken. Vlamingen zijn erg bourgondisch. Kinderen leren al op jonge leeftijd oesters en mosselen eten. Zodra het seizoen begint, staan mosselen op de kaart. Het is geen optie in Vlaanderen om ze niet op de kaart te hebben, terwijl in Nederland dit vooral is voorbehouden aan Zeeland en de zuidelijke provinciën.”
Kweken in de Noordzee?
Met de Oosterschelde als belangrijkste kweekvijver van mosselen, rijst de vraag of de sector niet op zoek moet naar alternatieve locaties. “Daarom kweken we nu ook in de Waddenzee, maar er lopen experimenten om ook mossels te gaan kweken in de Noordzee met behulp van een hangcultuursysteem. Dat staat echter nog in de kinderschoenen”, vervolgt Van Houte. “Mosselen kunnen ook groeien in zoutwater, want dat is er in de Waddenzee ook. Maar de Noordzee is veel wilder. Waar mosselen in de Oosterschelde en Waddenzee rustig blijven liggen, worden ze in de Noordzee door de sterke stroming weggespoeld. Onbeperkt kweken is helaas ook geen optie, want de sector heeft zo’n vijftien jaar geleden een convenant (transitie
mosselsector en natuurherstel) getekend met natuurorganisaties en de overheid, dat er ook rust en ruimte moet zijn voor de natuur, zoals zeehonden en vogels. Zodoende staat niet de gehele Oosterschelde open voor kweek.”
Ook in Vlaanderen is er een pilot met het kweken van mosselen in de Noordzee. “Colruyt is een kleinschalig kweekproject opgestart aan de Belgische kust. Dat levert op dit moment zo’n 30 ton per jaar op. Maar dat is bij lange na dus niet op dezelfde schaal als de mosselkweek in Yerseke. Deze Belgische Noordzeemossel is vooralsnog een nicheproduct. De toekomst moet uitwijzen of de kwaliteit goed genoeg zal zijn om de Zeeuwse mosselen deels te vervangen”, vertelt Timmermans. Hij vult aan: “Er zijn op dit moment gelukkig twee kweekgebieden. Naast de Oosterschelde is dat dus de Waddenzee. De beschikbaarheid van mosselen vanuit de Waddenzee is goed en de kwaliteit van die mosselen is geweldig. De terugval van beschikbaarheid kunnen we daar dus deels mee ondervangen, al is er veel concurrentie.”
Eeuwenoude traditie
En de promotiestunt van Alfa Fish en Aqua-Triton Mossel? Die mistte zijn uitwerking niet. De Wever is behalve burgemeester ook informateur – in België waren onlangs parlementsverkiezingen – en de opening trok mede daarom veel aandacht van de landelijke media. Onder meer VRT, Radio2 en Het Nieuwsblad waren naar de Vlaamse havenstad getrokken om de burgemeester de eerste mosselen te zien proeven. “De opening van het mosselseizoen is eigenlijk een eeuwenoude traditie. In de middeleeuwen had Antwerpen immers het stapelrecht op vis en dat betekende dat vissers die de Schelde wilden opvaren verplicht waren eerst hun vis en de mosselen hier aan te bieden”, vertelt De Wever tot slot.
Die opening werd 3 juli op symbolische wijze verricht door de prominente N-VA-politicus en burgemeester Bart de Wever en de schepen (wethouders) van Antwerpen. De Wever knipte op het bekende plein het lint door en lepelde daarna de vanuit Yerseke overgebrachte eerste vangst Zeeuwse mosselen naar binnen. “Verrukkelijk”, bevestigt De Wever tegenover de aanwezigen. “Mosselen zijn mijn lievelingsgerecht. Het liefst naturel, met selder en ajuin. En daar kan ook een klein frietje bij.”
‘Antwerpenaren eten graag mosselen’
Passanten, toeristen en bewoners die de regen trotseerden, konden eveneens in de rij aanschuiven voor een bakje mosselen. “We laten mensen de mosselen proeven, maar tonen eveneens hoe ze het allerbeste gekookt kunnen worden. De bereiding bepaalt voor een groot gedeelte de smaak”, weet Steven Timmermans van Alfa Fish. “Antwerpen is een belangrijke mosselstad. Wij beleveren heel veel horecazaken in Vlaanderen, en zeker ook in Antwerpen. Wij zijn zelf afkomstig uit deze stad, dus het voelt voor ons als een ‘thuiswedstrijd’.”
Een wedstrijd die de mosselsector op achterstand ingaat. “Er worden helaas elk jaar minder mosselen gegeten”, legt Timmermans de noodzaak van de groots opgezette promotie uit. “Voor ons bedrijf zijn mosselen een zeer belangrijk artikel. Mosselen staan eigenlijk overal in Vlaanderen op het menu gedurende de zomermaanden. Het aanbod van verse vis neemt wat af, maar mosselen komen op het menu en blijven daarop staan tot en met de start van het Wildseizoen medio oktober. Antwerpenaren eten graag mosselen. Qua consumptie kan deze stad concurreren met de Belgische kust.”
‘Niet zo feestelijk’
Dat het bij de opening van het mosselseizoen regent, staat in zekere zin symbool voor de gesteldheid van de Zeeuwse mossel, die door het natte voorjaar in veel mindere mate beschikbaar is. “Het is een feestelijke dag, maar eigenlijk is er geen echte reden voor een feest”, vindt mosselkweker Alex van Houte van Aqua-Triton Mossel. “Er is sprake van een grote mosselsterfte op de percelen in de Oosterschelde, tot wel 40 procent. De vele regen zorgt voor teveel zoetwater in deze zeearm. Maar ook de staalslakken die zijn gebruikt voor versteviging van de dijken en een bepaalde algensoort lijken een rol te spelen. Feit is dat de Zeeuwse mossel het beste gedijt bij een bepaalde mix van zout- en zoetwater en die is er nu niet door de vele regen, waardoor de beschikbaarheid flink is afgenomen.”
De kwaliteit van de mosselen is daarentegen erg goed. “Het gewicht is uniek hoog, tot bijna 38 procent meer mosselvlees per schelp”, zegt Van Houte. Het seizoen is begonnen met (grotendeels) mosselen uit de Waddenzee. “Onze kweekpercelen en die van een aantal andere bedrijven liggen in de Oosterschelde én in de Waddenzee in Nederland en Duitsland. De kwaliteit daar is uitstekend, maar als we volledig afhankelijk waren geweest van de Oosterschelde dan had de situatie er heel anders uitgezien. De sector heeft op dit moment een tekort. Het is ook pas de eerste keer dat we te maken hebben met zo’n grote mosselsterfte. En ook de kleine mosselen in de Oosterschelde zijn getroffen, dus volgend jaar hebben we opnieuw met dit probleem te maken”, verduidelijkt hij. “Die beperkte beschikbaarheid is een probleem voor groothandels zoals Alfa Fish, want iedereen wil ze hebben voor het seizoen. Ook de prijs ligt door het beperkte aanbod wat hoger dan in andere jaren.”
“Mosselen eten is een stukje cultuur. Alle mosselverwerkende bedrijven in Nederland bevinden zich in Yerseke. Zij leveren aan de retail en horeca. Zo’n tachtig procent van alle mosselen gaat naar België en slechts vijf procent blijft in Nederland. Dat heeft voor een groot stuk met cultuur te maken. Vlamingen zijn erg bourgondisch. Kinderen leren al op jonge leeftijd oesters en mosselen eten. Zodra het seizoen begint, staan mosselen op de kaart. Het is geen optie in Vlaanderen om ze niet op de kaart te hebben, terwijl in Nederland dit vooral is voorbehouden aan Zeeland en de zuidelijke provinciën.”
Kweken in de Noordzee?
Met de Oosterschelde als belangrijkste kweekvijver van mosselen, rijst de vraag of de sector niet op zoek moet naar alternatieve locaties. “Daarom kweken we nu ook in de Waddenzee, maar er lopen experimenten om ook mossels te gaan kweken in de Noordzee met behulp van een hangcultuursysteem. Dat staat echter nog in de kinderschoenen”, vervolgt Van Houte. “Mosselen kunnen ook groeien in zoutwater, want dat is er in de Waddenzee ook. Maar de Noordzee is veel wilder. Waar mosselen in de Oosterschelde en Waddenzee rustig blijven liggen, worden ze in de Noordzee door de sterke stroming weggespoeld. Onbeperkt kweken is helaas ook geen optie, want de sector heeft zo’n vijftien jaar geleden een convenant (transitie
mosselsector en natuurherstel) getekend met natuurorganisaties en de overheid, dat er ook rust en ruimte moet zijn voor de natuur, zoals zeehonden en vogels. Zodoende staat niet de gehele Oosterschelde open voor kweek.”
Ook in Vlaanderen is er een pilot met het kweken van mosselen in de Noordzee. “Colruyt is een kleinschalig kweekproject opgestart aan de Belgische kust. Dat levert op dit moment zo’n 30 ton per jaar op. Maar dat is bij lange na dus niet op dezelfde schaal als de mosselkweek in Yerseke. Deze Belgische Noordzeemossel is vooralsnog een nicheproduct. De toekomst moet uitwijzen of de kwaliteit goed genoeg zal zijn om de Zeeuwse mosselen deels te vervangen”, vertelt Timmermans. Hij vult aan: “Er zijn op dit moment gelukkig twee kweekgebieden. Naast de Oosterschelde is dat dus de Waddenzee. De beschikbaarheid van mosselen vanuit de Waddenzee is goed en de kwaliteit van die mosselen is geweldig. De terugval van beschikbaarheid kunnen we daar dus deels mee ondervangen, al is er veel concurrentie.”
Eeuwenoude traditie
En de promotiestunt van Alfa Fish en Aqua-Triton Mossel? Die mistte zijn uitwerking niet. De Wever is behalve burgemeester ook informateur – in België waren onlangs parlementsverkiezingen – en de opening trok mede daarom veel aandacht van de landelijke media. Onder meer VRT, Radio2 en Het Nieuwsblad waren naar de Vlaamse havenstad getrokken om de burgemeester de eerste mosselen te zien proeven. “De opening van het mosselseizoen is eigenlijk een eeuwenoude traditie. In de middeleeuwen had Antwerpen immers het stapelrecht op vis en dat betekende dat vissers die de Schelde wilden opvaren verplicht waren eerst hun vis en de mosselen hier aan te bieden”, vertelt De Wever tot slot.
Foto’s:
More 
Previous 
Next 
